Long covid

Wanneer er sprake is van langdurige klachten na het doormaken van een besmetting met SARS-COV-2, dan wordt er gesproken van Long COVID of het post-COVID-syndroom. Eind 2021 definieerde de WHO Long-COVID als volgt: symptomen die minstens 2 maanden aanhouden bij individuen na een eerder doorgemaakte SARS-COV-2 infectie. Klachten variëren van hoesten, druk op de borst, hoofdpijn en benauwdheid tot concentratieproblemen. De meest gehoorde klacht is extreme vermoeidheid. 

Besmetting met SARS COV-2

Een snelle, effectieve immuunreactie van het aangeboren immuunsysteem zorgt er doorgaans voor dat mensen binnen 1 week weer klachtenvrij zijn. Maar sommige mensen blijven langer ziek, het verworven immuunsysteem schiet vervolgens te hulp om het virus te bestrijden. Dit onderdeel van het immuunsysteem heeft een aantal dagen nodig om op gang te komen, maar reageert vervolgens heel specifiek. In tegenstelling tot het aangeboren immuunsysteem dat aspecifiek reageert en dus alles aanvalt. 

Mogelijke oorzaken Long COVID

Long COVID kan zich ontwikkelen bij mensen die een ernstige infectie hebben doorgemaakt, maar ook bij individuen die mild ziek zijn geweest. Dat geeft aan dat er verschillende onderliggende werkingsmechanismen bestaan.

Cytokinestorm

Zo is er inmiddels bekend dat een deel van de klachten niet primair door het virus komt, maar ontstaat doordat het lichaam overactief reageert op het virus. Er wordt een zogenaamde cytokinestorm gevonden bij mensen die behoorlijk ziek worden van een COVID besmetting.

 

Cytokinen zijn stofjes die het immuunsysteem zelf aanmaakt om door middel van een ontsteking het virus te bestrijden. Het creëren van zo’n ontsteking, is de manier van ons lichaam om binnendringers te bestrijden, maar ook om beschadigd weefsel te herstellen. Het is echter wel van belang dat er een ‘gecontroleerde’ ontstekingsreactie plaatsvindt, en dat de ontsteking na 5-7 dagen stopt. Een cytokinestorm is geen gecontroleerde ontstekingsreactie en er ontstaat zo’n forse productie van cytokinen waardoor ook gezonde cellen beschadigen. Een cytokinestorm kan leiden tot beschadiging van het endotheel (dat is de bekleding aan de binnenkant van bloed- en lymfevaten) en zelfs tot orgaanschade (van alle organen met ACE-2 receptoren, zoals longen, hart, nieren, darmen, alvleesklier en eierstokken). Door de schade aan het orgaan kan iemand ook nieuwe gezondheidsproblemen ontwikkelen, zoals diabetes, hartproblemen en neurologische aandoeningen. 

Overactief immuunsysteem of virus restdeeltjes

Long COVID symptomen ontwikkelen zich doorgaans bij personen die erg ziek geweest zijn, maar wordt dus ook gezien bij mensen die een milde of zelfs asymptomatische infectie hebben doorgemaakt. Hier liggen mogelijk andere oorzaken aan ten grondslag. Zo wordt bij een deel van de  mensen na een aantal maanden nog (besmettelijke) virusdeeltjes aangetroffen in organen. Een andere mogelijke oorzaak is een immuunsysteem dat overactief is, ondanks dat het virus is overmeesterd. Zo wordt in verschillende studies een chronische activatie van T- en B-cellen gevonden. Dit zijn witte bloedcellen die als taak hebben binnen het immuunsysteem om een virus te bestrijden en antistoffen te produceren. 

Darmmicrobioom

Daarnaast bestaat er ook een relatie tussen het darmmicrobioom en Long COVID. In je darmen huizen biljoenen bacteriën, virussen, gisten en schimmels die samen je microbioom vormen. De bacteriën spelen een belangrijke rol in het immuunsysteem, ze reageren namelijk alert op binnenkomende virussen. Bij mensen met Long COVID wordt een veranderde samenstelling van het microbioom gevonden. De aanwezigheid van belangrijke bacteriën met een modulerende werking voor het immuunsysteem, zoals de Bifidobacterium pseudocatenulatum, neemt af. Dit wordt geassocieerd met aanhouden Long COVID- symptomen.

Vitamine D tekort

Steeds meer onderzoeken laten ook de relatie tussen vitamine D en COVID zien. Er zijn aanwijzingen dat mensen met een lage vitamine D-waarde in het bloed, vaker besmet zijn en een grotere kans hebben dat besmetting tot een ernstiger ziektebeeld leidt. Er lijkt zelfs een groter risico tot ziekenhuisopname en overlijden. Van vitamine D is bekend dat het een regulerende rol speelt binnen het immuunsysteem. Dat wil zeggen dat het virussen aanpakt, maar er ook voor zorgt dat het immuunsysteem niet overactief wordt. Vitamine D kan het immuunsysteem dus in bedwang houden. 

Long COVID behandelen

Behandeling van Long COVID vraagt om een multidimensionale aanpak. Maatwerk is noodzakelijk aangezien er verschillende mechanismen ten grondslag kunnen liggen aan het klachtenbeeld. De focus ligt op het versterken en in balans brengen van het immuunsysteem. 

 

Ondanks dat het maatwerk is, wil ik toch wat dieper ingaan op verschillende behandelopties. Een belangrijke voorwaarde voor herstel is het bestrijden van achtergebleven virusresten in het lichaam. Lactoferrine en NAC (N-Acetyl Cysteïne) zijn veelbelovende stoffen in de behandeling hiervan.  

 

Als er sprake is van een disfunctionele immuunreactie, dan is het van belang dat het immuunsysteem wordt ondersteund. Belangrijke voedingsstoffen zoals vitamine D, C, zink en selenium zijn essentieel voor een goede werking van het immuunsysteem. Een gezond en uitgebalanceerd voedingspatroon is hiervoor noodzakelijk, eventueel aangevuld met supplementen. Op het menu verdienen pre-en probiotische producten een belangrijke plek om het darmmicrobioom weer in balans te brengen. Een aanvulling met een kwalitatief pre-probiotica supplement kan waardevol zijn.

 

Om schade aan cellen, het endotheel en de organen te herstellen zijn wederom voedingsstoffen nodig, zoals omega 3-vetzuren, vitamine K2, B-vitaminen, co-enzym Q10 en L-carnitine. 

Naast het aanbieden van natuurlijke stoffen zoals vitamines, mineralen en vetzuren mag fysieke activiteit ook een plek krijgen binnen het behandeltraject. Deze lichaamsbeweging vraagt echt om maatwerk en moet afgestemd zijn op de belastbaarheid van het individu. Bewegen reguleert de immuunreactie, werkt ontstekingsremmend en brengt positieve veranderingen in het microbioom teweeg.

 

Kortom, er zijn mooie orthomoleculaire interventies om mensen met aanhoudende COVID-klachten te behandelen, maar maatwerk is essentieel. Wil je meer weten of ben je benieuwd of ik jou kan helpen? Schroom dan niet om contact met me op te nemen!